🔹 1. Temel Tanım
Balistik Füze:
- Yer yüzeyinden fırlatılır, atmosfer dışına çıkar, sonra yerçekimi etkisiyle hedefe doğru serbest düşüş yapar.
- Uçuşunun büyük kısmı balistik yörüngede gerçekleşir.
- Örneğin: ICBM (Kıtalararası Balistik Füze), SCUD gibi.
Hipersonik Füze:
- 5 Mach (sesin 5 katı hız) üzeri hızlarla hareket eder.
- Atmosfer içinde kalır ve yön değiştirebilir (manevra kabiliyeti yüksek).
- İki türü vardır:
- HGV (Hypersonic Glide Vehicle): Roketle yükselip sonra süzülerek hipersonik hızla uçar.
- HCM (Hypersonic Cruise Missile): Scramjet motorla sürekli itiş gücüyle uçar.
🔹 2. Hız ve Manevra Kabiliyeti
| Özellik |
Balistik Füze |
Hipersonik Füze |
| Hız |
Çok hızlı (3–20 Mach) |
Hiper-hızlı (5–25 Mach) |
| Yörünge |
Tahmin edilebilir |
Sürekli manevra yapabilir |
| Hedef Takibi |
Zor, ama mümkündür |
Çok zor (yüksek hız + manevra) |
| Atmosfer |
Dışına çıkar, tekrar girer |
Atmosfer içinde uçar |
🔹 3. Tespit ve Önleme
- Balistik Füze: Radarlar tarafından daha erken tespit edilebilir, savunma sistemleri tarafından önlenme şansı nispeten daha fazladır.
- Hipersonik Füze: Çok hızlı ve manevra kabiliyetli olduğu için savunma sistemlerinin tepki vermesi oldukça zordur.
🔹 4. Maliyet Farkı
Tahmini Geliştirme ve Birim Maliyet Karşılaştırması:
| Füze Türü |
Geliştirme Maliyeti |
Birim Maliyet (adet başı) |
| Balistik Füze |
Daha düşük |
10–30 milyon $ |
| Hipersonik Füze |
Çok daha yüksek |
40–100+ milyon $ |
🔸 Hipersonik füze teknolojisi hâlâ gelişmekte olduğu için, mühendislik, malzeme ve test maliyetleri çok daha fazladır.
🔹 5. Hangi Ülkelerde Var?
| Ülke |
Balistik Füze |
Hipersonik Füze (aktif/gelişmekte) |
| ABD |
Var |
Var (ARRW, HAWC, CPS) |
| Rusya |
Var |
Var (Avangard, Kinzhal, Zircon) |
| Çin |
Var |
Var (DF-ZF, Starry Sky-2) |
| Türkiye |
(BORA, Tayfun vb.) |
Geliştirme aşamasında (TÜBİTAK SAGE, Roketsan projeleri) |
🔹 Özet
| Kriter |
Balistik Füze |
Hipersonik Füze |
| Uçuş yolu |
Tahmin edilebilir, balistik |
Manevralı, karmaşık |
| Hedefe ulaşma süresi |
Kısa |
Daha da kısa |
| Tespit & Önleme |
Daha kolay |
Çok zor |
| Maliyet |
Daha düşük |
Yüksek teknoloji → daha pahalı |
| Teknoloji düzeyi |
Daha olgun |
Yeni nesil, yüksek teknoloji |