“Kuyucaklı Yusuf”, Sabahattin Ali’nin 1937 yılında yayınlanan romanıdır. Roman, bir köyde yaşayan Yusuf adlı genç bir adamın hayatını anlatır.
Yusuf, yoksul bir ailenin çocuğu olarak doğar. Babası onu küçük yaşta terk eder ve Yusuf, amcası ile birlikte yaşamaya başlar. Yusuf, köyde okula gider ve okulda öğretmeni olan Zülfikar Bey’in kızı Mükerrem’e aşık olur.
Ancak Mükerrem, zengin bir ailenin kızıdır ve ailesi onun Yusuf’la evlenmesine karşı çıkar. Yusuf, aşkı için mücadele ederken, aynı zamanda köydeki toplumsal yapının da eleştirisi yapılır.
Yusuf, Zülfikar Bey’in desteği ile İstanbul’a gitmeye karar verir ve orada okumaya başlar. Ancak okulu bitirdikten sonra iş bulamaz ve köye geri dönmek zorunda kalır. Yusuf, köye döndüğünde, Mükerrem’in başka biriyle nişanlandığını öğrenir.
Yusuf, hayal kırıklığına uğramış ve öfkeli bir şekilde Mükerrem’in düğününe gelir. Düğünde kavga çıkar ve Yusuf, düğünde bulunan kişilerden birini öldürür. Yusuf, olayın ardından kaçar ve yıllar boyunca sürgünde yaşamak zorunda kalır.
“Kuyucaklı Yusuf”, aşk, toplumsal yapı, adalet, ahlak ve hayal kırıklığı gibi temaları ele alan bir romandır. Sabahattin Ali’nin üslubu, olay örgüsü ve karakterlerin derinliği, romanın Türk edebiyatındaki önemli eserler arasında yer almasını sağlamıştır.